8 września 2019 r . w m. Fréland we Francji zostanie odsłonięta tablica pamiątkowa poświęcona mieszkańcom Fréland, którzy w 1944 r. pod przewodnictwem ks. Raymond VOEGELI umożliwili ucieczkę polskim jeńcom wojennym i udzielali im schronienia i pomocy aż do wkroczenia wojsk amerykańskich. Część jeńców polskich została wzięta do niewoli na Podkarpaciu, po bitwie w okolicach Birczy (12 września 1939 r.). Wniosek o upamiętnienie wpłynął do rzeszowskiego IPN od syna jednego z uratowanych. Przygotowaniado przeprowadzenia tej sprawy były prowadzone wspólnie ze stroną francuską, w tym merem Frélandu.
Sprawa pomocy polskim żołnierzom jest wciąż żywa w tej miejscowości. Opisy działań podjętych przez mieszkańców tej małej francuskiej miejscowości w trakcie ukrywania Polaków pojawiły się w kilku tamtejszych publikacjach. Wciąż żyją także ludzie, którzy pamiętają przyjacielskie stosunki pomiędzy żołnierzami a mieszkańcami, zachowały się także fotografie m.in. żołnierzy w obozie oraz z dnia wyzwolenia przez wojska amerykańskie.
Obóz w Ursprung k. Fréland funkcjonował od 1941 r. Franciszek Urbanik, wzięty do niewoli po bitwie pod Borownicą na Podkarpaciu po pobycie w różnych stalagach trafił ostatecznie w te okolice w 1942 r. Ucieczka wszystkich (około trzydziestu) więźniów Arbeitskommando lagier 491 miała miejsce w nocy z 26 na 27 sierpnia 1944 r. Ukrywali się u mieszkańców Fréland do 6 grudnia 1944 r. kiedy to na te tereny wkroczyły wojska amerykańskie.
Ks. Raymond VOEGELI ur. 14 sierpnia 1894 roku w Artolsheim (Francja) kod pocztowy 68390. 29 lutego 1920 roku otrzymał świecenia kapłańskie w zakonie Kamilianów. 22 kwietnia 1938 roku został inkardynowany do diecezji Strasbourg. 21 października 1938 roku powołany na proboszcza parafii Fréland, funkcje pełni do 1 października 1952 roku i w tym dniu przechodzi na emeryturę kapłańska. Zostaje powołany na kapelana sióstr Dominikanek, która pełni do śmierci, tzn. do 1 grudnia 1980 roku. Został pochowany na cmentarzu w parafialnymw Artolsheim w miejscu urodzenia.
Franciszek Urbanik ur. 11 IX 1911 r. w Godowej był żołnierzem 17 pułku piechoty. W dniu 12 września 1939 r. po pitwie pod Borownicą dostał się do niewoli niemieckiej. Jako jeniec został najpierw internowany w Stalagu XVIIA k. Wiednia, od 01.02.1942 r, przebywał w M.- V E w Kolmar, a w ostatnim miejscu przetrzymywania przebywał w Ursprung k. Fréland gdzie wraz z polskimi żołnierzami został przydzielony do Arbeitskommando lagier nr 491 i pracował przy wyrębie lasów. Dzięki pomocy księdza Raymonda VOEGELI oraz mieszkańców Freland w 27 sierpnia 1944 r. udało się uciec wszystkim jeńcom. Podczas ukrywania się w okolicach Fréland jeden z jeńców (Jan Pionstka) załamał się psychicznie i opuścił schronienie. Jednak także on przeżył dzięki pomocy kobiety.
W uroczystościach wezmą udział przedstawiciele Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie na czele z dr. Dariuszem Iwaneczko – dyrektorem rzeszowskiego oddziału IPN.
Tablica została sfinansowana ze środków Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie.
Kinga Kuźniar
Źródło: IPN Rzeszów - Katarzyna Gajda - Bator
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz
Uwaga: tylko uczestnik tego bloga może przesyłać komentarze.