Rodzicielstwo zastępcze - wymogi i wyzwania

W Instytucie Teologiczno - Pastoralnym debatowano na temat rodzicielstwa zastępczego.

Rodzina zastępcza to małżeństwo lub osoba niepozostająca w związku małżeńskim zapewniająca całodobową opiekę i wychowanie dzieciom pozbawionym opieki biologicznych rodziców, kierując się ich dobrem. Dzieci trafiają tam na mocy decyzji sądu i mogą pozostać do osiągnięcia pełnoletności, a nawet dłużej za zgodą rodziny. 

Dobór rodziny zastępczej ma ogromny wpływ na dalsze losy dziecka. Skupienie się tylko i wyłącznie na dobrach materialnych rodziców zastępczych może skrzywdzić dziecko o poziomie dużej wrażliwości, ponieważ ono wymaga wyjątkowej uwagi i postępowania. W przeciwnym razie może ono nie odnaleźć się w takiej rodzinie. Mowa tu o wysoce wrażliwych dzieciach, a każde potrzebuje miłości, czułości i bliskości. Dodatkową poważną kwestią jest biurokracja i zbyt powierzchowna ocena poziomu emocjonalnego rodziców zastępczych. To wymaga głębszych kontaktów dziecka z rodzicami zastępczymi w różnych sytuacjach, tak aby po adopcji dziecko powrót dziecka do placówki opiekuńczo - wychowawczej nie wpłynął na jego psychikę z powodu kolejnego zawodu albo odrzucenia.

Rodziny zastępcze mogą być:

Spokrewnione: Tworzone przez wstępnych (dziadków) lub rodzeństwo dziecka. 

Niezawodowe: Tworzone przez osoby niespokrewnione z dzieckiem (np. wujostwo, kuzynostwo, osoby obce). 

Zawodowe: Tworzone przez osoby niespokrewnione z dzieckiem, które z tego tytułu otrzymują wynagrodzenie. Mogą to być także rodziny o specjalistycznych kwalifikacjach lub pełniące funkcję pogotowia rodzinnego, przyjmujące dzieci w trybie interwencyjnym. 

Rodzina zastępcza ma za zadanie zapewnić dziecku całodobową opiekę i wychowanie dbając o  poczucie godności i wartości dziecka, zaspokajać jego potrzeby emocjonalne, bytowe i rozwojowe ( edukacja i rozwój zainteresowań), umożliwić kontakt z rodzicami i innymi bliskimi, chyba że sąd postanowi inaczej.

Rodziny zastępcze otrzymują świadczenia na pokrycie kosztów utrzymania każdego dziecka i utrzymanie lokalu mieszkalnego, a rodziny zawodowe dodatkowo wynagrodzenie. 

Kandydaci muszą przejść szkolenie, posiadać odpowiednie kwalifikacje i predyspozycje, a także spełnić szereg warunków, takich jak brak przeciwwskazań zdrowotnych czy przeszłości kryminalnej, oraz zapewnić odpowiednie warunki mieszkaniowe i bytowe dla dziecka. 

Kinga Kuźniar